MARJO BRAKAJ
Shqipëria po gjendet edhe një herë tjetër në vështirësi të mëdha financiare në vijim të ngjarjeve madhore të ndodhura së fundmi, tërmeti shkatërrues në nëntor dhe tani përhapja e koronavirusit. Kryeministri Rama njoftoi se ditën e enjte do publikohet fatura financiare për dëmet e deritanishme dhe ato të pritshme nga pandemia COVID-19, ndërsa Partia Demokratike kërkon anulimin e konçesioneve PPP me qëllim pasjen e fondeve të domodsdoshme për sistemin shëndetësor. Ekspertet e ekonomisë tregojnë pse është i rrezikshëm ky skenar.
Pas faturës financare prej rreth 1,1 miliardë euro, si pasojë e tërmetit të 26 Nëntorit, Shqipëria pritet të përballet përsëri me nevoja të theksuara ekonomike. Kryeministri Rama paralajmëroi se qeveria ka përgatitur faturën financiare me kostot e deritanishme dhe ato të pritshme të shkaktuara nga koronavirusi COVID-19. Qytetarëve në nevojë, atyre që nuk kanë vijuar punën apo edhe bizneseve do t’u jepet ndihmë, sipas planit të qeverisë e cila pritet të shpjegojë se nga “do të dalin” këto para’. Ndërkohë kryetari i Partisë Demokratike, Lulzim Basha më herët kërkoi anulimin e PPP-ve, të cilat i konsideron si “të padobishme” dhe inefiçente, sidomos në situatën e krijuar së fundmi.
Nisur nga këto dy deklarata, “Faktoje” kërkoi mendimin e ekspertëve të ekonomisë, nëse e shohin si zgjidhje anulimin e sugjeruar të PPP-ve. Anulimi i konçesioneve do t’i sillte kosto shtesë Buxhetit të Shtetit, dhejo vetëm s’do të ishin ndihmuese, por do të na penalizonin, sipas Fatos Çoçolit.
“Që nga fillimi i vitit 2007 janë dhënë mbi 198 konçesione, shumica për HEC-et private. Buxheti i Shtetit, këtë vit duhet të paguajë 120 milionë euro në konçesionet e vjetra (pullat fiskale, markimi i karburantit, kolaudimi i automjeteve e deri te koncesionet-PPP të viteve 2017-2018.Nësë ndërpritet pagesa për një konçesion ose PPP të vetme, menjeherë konçesionari paditshtetin tonë. Kur qeveria në vitin 2014 provoi të ndërpriste pagesat dhe konçesionin e skanimit doganor, kompania konçesionare kërkoi 359 milionë euro në arbitrazhin ndërkombëtar dhe mosmarrëveshja u mbyll me uljen përgjysmë të çmimit të skanimit. Sikur qeveria sot të provojë të ndalojë nga ana e saj pagesat, dëmshpërblimet nga gjyqet e konçesionarëve, shifra mund të shkojnë edhe 400 milionë euro.”-tha Çoçoli për “Faktoje”
Eksperti i ekonomisë, Zef Preçi shprehet se qeveria mund t’u japë një dorë biznesit të vogël dhe të mesëm përmes lehtësirave fiskale. Por kur vjen fjala tek anulimi i koncesioneve si propozim për rrugëzgjidhje, ai është i mendimit, ashtu sikurse Çoçoli se kjo do t’i kushtonte më shtrenjtë shtetit.
“Në kushtet e emergjencës së koronavirusit, qeveria nuk mund të ndalojë pagesën e koncesioneve dhe PPP-ve, se do t’i kushtonte katërfish. Por mund te lehtësojë biznesin, sidomos ate të vogël dhe të mesëm, me lehtësira fiskale si përshembull: shtyrjen e pagesave për detyrimet tatimore, mos vendosjen e gjobave dhe kamatëvonesave.”thekson Preçi.
“Anulim i PPP-ve jo, pezullim po!”
Për ekspertin e ekonomisë, Zef Preçi, thelbësor është rishikimi i Buxhetit të Shtetit për vitin 2020.
“Sugjeroj rishikimin e Buxhetit të Shtetit për vitin 2020 me synim shtyrjen në kohë të pagesave për kontratat konçesionare të llojit PPP dhe anulimin e projekteve të tilla për të cilat nuk kanë filluar punimet. Mendoj se duhet të jetë një përparësi e veprimtarisë së qeverisë. Nëse qeveria dhe Banka e Shqiperisë urdhërojnë bankat tregtare që të pezullojnë pagesat ekësteve të kredive dhe interesave nga ana e klientevë të tyre, atëhere përse qeveria dhe Kuvendi të mos pezullojnë të paktën për një vit të gjitha pagesat ndaj konçesionarëve të PPP-ve? Kjo duke menduar se keto kontrata janë plotësisht në dorën e qeverisë, e cila u detyrohet bizneseve rreth 200 milione euro për rimbursimin e TVSH-së.” Edhe programi i Rindërtimit, pas tërmetit të 26 nëntorit ka vend për t’u rishikuar, sipas mendimit të Preçit, i cili sugjeron shtyrjen në kohë të ndërtimit të veprave publike si konviktet, etj”, thekson Preçi.
