Më 4 Tetor 2025, Faktoje, platforma e parë dhe e vetme e verifikimit të fakteve u bë objektiv i një sulmi kibernetik.
Hakerët depërtuan në databazën e WordPress dhe fshinë një pjesë të konsiderueshme të artikujve.
Nga një raport i hollësishëm i ekipit teknik rezulton se ky nuk ishte një sulm i rastësishëm apo amator.
Veprimet e kryera tregojnë një operacion të organizuar, me njohuri të avancuara teknike dhe synim të qartë: pengimin e punës se Faktoje-s në tre linja kryesore:
1. Anti-dezinformimimin që lidhej me lajmet e rreme që qarkullonin në rrjet
2. Luftën ndaj ekspozimit të narrativave hibride, sidomos ato të lidhura me burime pro-Kremlinit
3. Llogaridhënia e institucioneve brenda vendit
Synimi
Fshirja e artikujve kishte si synim dobësimin e besueshmërisë së Faktojes dhe hapjes terren të narrativave të rreme
Pasoja: Mbi 200 artikuj të fshirë nga databaza, shumë prej të cilave kishin kërkuar muaj punë kërkimore.
Çfarë ndodhi konkretisht?
Pas një përpjekje që nisi nga data 4 tetor, faqja e internetit e Faktoje.al u nxor thuajse jashtë funksionit për 13 ditë, duke lënë publikun pa akses në qindra verifikime faktesh, raporte investigative, databaza të publikuara, podcaste, video-seri, newsletter dhe raporte.
Gjatë kësaj periudhe, sulmuesit fshinë vazhdimisht përmbajtje, eliminuan llogari përdoruesish, përfshirë ato të redaktorëve dhe administratorëve si dhe penguan ndjeshëm përpjekjet për rikuperim.
Origjina
Analiza e kryer nga ekipi teknik që mbështet Faktoje dhe partnerë ndërkombëtarë që u angazhuan në këtë hetim, zbuloi se shumica e adresave IP të përdorura për sulmin kishin origjinën nga Serbia.
Megjithatë, një shqyrtim i detajuar i përmbajtjes së fshirë zbulon se artikujt e fshirë nuk kishin fokus të veçantë vetëm Serbinë apo temat lidhur me të dhe rajonin.
Çfarë u fshi?
Përmbajtja e fshirë përfshinte një gamë të gjerë temash që nisnin që nga dezinformimi rus dhe narrativat anti-perëndimore, pjesë e punës tre vjecare të Faktoje-s në bashkëpunim me pesë partnerë në rajon, konkretisht marrëdhëniet Kosovë-Serbi dhe gjeopolitika rajonale, narrativat e tensioneve ndërkufitare dhe propagandës ruse, dezinformim i ricikluar për NATO-n, Ukrainën, SHBA-në, dezinformim rajonal mbi politikën ndërkombëtare.
Fokus i fshirjes gjithashtu ishin narrativat mbi shëndetin dhe COVID-19 kryesisht teori konspirative të adaptuara lokalisht, çështjet mjedisore dhe energjia me fokus keqmenaxhimin dhe pretendimet e rreme për progres, foto fake të aktorëve politik kryesore në botë të gjeneruara me AI si dhe fusha e medias dhe transparenca me fokus mungesën e qasjes në të dhëna dhe komunikimi i dobët publik nga institucionet shtetërore.
Janë fshirë gjithashtu edhe artikuj për tema sensitive si çështja “gender”, dhe debati i fundit për barazinë gjinore.
Qëllimi
Selektimi i artikujve që u fshinë, tregon planifikim dhe jo një sulm i rastësishëm që mund të vijë nga një individ i caktuar.
Sulmi zgjati për dy javë me ndërhyrje të përsëritura, dhe targetimi i verifikimeve të dezinformimit tregon se motivi ka qenë strategjik.
Sulmuesit shfrytëzuan një akses për shumë ditë, duke fshirë vazhdimisht përmbajtje edhe gjatë përpjekjeve të rikuperimit, ç’ka tregon vendosmëri dhe një fushatë të qëndrueshme, tipike për grupe të strukturuara.
Origjina e IP-ve nga Serbia është gjithashtu e rëndësishme, sa kohë që pjesë e fshirjes janë përmbajtje që lidhen me luftën e qëndrueshme të Faktoje-s ndaj dezinformimit në nivel rajonal.
Rikuperimi
Faktoje.al ka marrë të gjitha masat e nevojshme për të rivendosur bazën e të dhënave dhe për të forcuar mbrojtjet e sistemit.
Ekipi teknik nisi një operacion të ngjashëm me një hetim kriminalistik. Importuan databazat me kodim të sigurt për të ruajtur karakteret shqipe, ndërtuan një version të konsoliduar ndërsa rezultati ishte i qartë. Është restauruar gjithashtu databaza finale dhe forcuar mbrojtja e sistemit, duke rritur në të njëjtën kohë vigjilencën gjatë monitorimit të përditshëm.
Pse Faktoje?
Besojmë se ky nuk është vetëm një sulm kundër Faktoje.al, por një kërcënim ndaj medias shqiptare që guxon të përballet me dezinformimin vendas dhe të huaj.
Puna e përditshme për të verifikuar pretendimet, ekspozuar gënjeshtrat, por edhe bashkëpunimit të ngushtë me pesë partnerë në nivel rajonal, e vendosi Faktoje-n në objektiv.
Në një rajon ku dezinformimi shpesh përdoret si armë, heshtja e përkohshme e një platforme fact-checking mund të ketë pasoja të mëdha.
Pavarësisht sulmeve kibernetike, Faktoje mbetet e përkushtuar për të vazhduar misionin e saj të verifikimit të fakteve si në nivel kombëtar ashtu edhe në atë rajonal.
