Problemi i menaxhimit të mbetjeve është një nga shqetësimet e banorëve të Durrësit, sidomos në zonat rurale. Një pyetësor i kryer nga Faktoje.al tregon se banorë të qytetit bregdetar janë të shqetësuar për mungesën e infrastrukturës dhe djegien e mbetjeve. Bashkia e Durrësit e mohon këtë fenomen. Ekspertët e mjedisit thonë se fondet e destinuara për pastrimin e qyteteve nuk përdoren siç duhet.
Çështja e menaxhimit të mbetjeve është një nga problemet kryesore për banorët e Durrësit. Përmes një pyetësori të publikuar përmes platformës ECR, Faktoje.al komunikoi me dhjetëra qytetarë, ku 31% e tyre që shfaqnin shqetësime në lidhje me mbetjet jetonin në Durrës.
Banorët e Durrësit, kryesisht zonës së Sukthit theksojnë se situata është shqetësuese në disa aspekte, që nga djegia e mbetjeve, mungesa e koshave e deri te mbeturinat përreth koshave.
“Mbeturinat nuk hiqen rregullisht, nuk ka kosha mjaftueshëm, vijnë erë të keqe, ndotin ambientin, ka kafshë përreth tyre”, tregon Moza.
Sipas qytetarëve mbetjet digjen kryesisht gjatë pasdites ose në darkë vonë.
“Këtu në Sukth digjen pas orës 7 pasdite”, shton ajo.
Drita, një tjetër banore e Sukthit shkruan në pyetësorin e Faktoje.al se rrugët në fshatin e saj janë të mbuluara nga mbetjet. Më tej, ajo thotë se në zonën ku jeton digjen mbetjet dhe kjo ndodh rreth mesnatës.
“Nëpër rrugët e lagjeve dhe pranë koshave të mbeturinave gjenden mbeturina në të dy anët e rrugëve. Nuk e kuptoj pse kjo ndodh në fshatin tonë e më tej? Ka patur raste që i ndiznin pas darke, nga ora 11 e natës”, tregon Drita.
E njëjta situatë edhe në Hamallaj ku banorët thonë se plehrat digjen pasi errësohet rreth orës 18.30.
Mirëpo, ndryshe nga çfarë deklarojnë banorët, Bashkia e Durrësit e mohon që mbetjet digjen në territorin e kësaj Bashkie.
“Nuk ekziston djegie e mbetjeve urbane në territorin që mbulon Bashkia e Durrësit”, thuhet në përgjigjen zyrtare të këtij institucioni.
I pyetur nga Faktoje.al, eksperti i mjedisit, Rodion Gjoka thotë se problemet më të theksuara me mbetjet shfaqen në qytete si Tirana, Durrësi, Vlora, Shkodra, Fieri dhe Elbasani.
“Mirëpo, të mos harrojmë se abuzimet më të mëdha në këtë sektor kryhen nga bashki të vogla si Koplik, Laç, Pukë, Dimal etj”, thekson Gjoka.
Ai shton se situata e mbetjeve në Shqipëri është tepër problematike, pavarësisht reformave të shpallura dhe strategjive të prezantuara në 3 dekadat e fundit nga institucionet shtetërore apo ato lokale.
“Në shumë raste, mbetjet hidhen në mënyrë të pakontrolluar në lumenj, natyrë apo zona të hapura, duke krijuar jo vetëm ndotje të mjedisit, por edhe rreziqe serioze për shëndetin publik”, nënvizon Gjoka.
Eksperti rendit edhe shkaqet kryesore që ndikojnë në një situatë të dobët me menaxhimin e mbetjeve.
“Mungesa e investimeve dhe infrastrukturës, shumë bashki nuk kanë impiante të duhura për trajtimin dhe përpunimin e mbetjeve; Keqmenaxhimi dhe korrupsioni; Mungesa e një sistemi të riciklimit; Turizmi masiv: Në qytetet bregdetare, sidomos gjatë sezonit veror, fluksi i lartë i vizitorëve rrit ndjeshëm sasinë e mbetjeve; Mungesa e kontrollit; Mungesa e pastrimit të rregullt; Vend-depozitimet e paligjshme dhe ndotja; Infrastruktura e dobët për grumbullimin e mbetjeve; Korrupsioni dhe keqmenaxhimi – Fondet e destinuara për pastrimin e qyteteve nuk përdoren siç duhet, dhe mungesa e transparencës bën që problematika të mos adresohet seriozisht”, argumenton eksperti i mjedisit.
Bashkia e Durrësit bën të ditur zyrtarisht për Faktoje.al se mbetjet e qytetit bregdetar depozitohen në Landfillin e Sharrës.
“Çmimi për njësi është 3,518.86 Lek /ton pa TVSH. Sasitë e evadimit të mbetjeve përgjatë cdo muaji, për të cilët kryen pagesat janë të ndryshueshme në varësi të evadimit të mbetjeve urbane çdo muaj. Sasia e mbetjeve urbane te gjeneruara gjatë vitit 2024 si Bashki, të depozituara në Landfillin e Sharrës Tiranë është 67 564.60 ton/vit”, thekson Bashkia e Durrësit.
Situata në Landfillin e Sharrës
Në një artikull të publikuar në fund të muajit janarit të këtij viti, Faktoje.al raportoi se Landfilli i Sharrës është ezauruar tërësisht në kapacitetin e tij përpunues të mbetjeve, duke ngritur shqetësimin zyrtarisht tek institucionet lokale dhe qendrore, specifikisht në Bashkinë Tiranë dhe Agjencinë e Zhvillimit të Territorit.
Mirëpo, e pyetur në lidhje me këtë situatë, Bashkia e Tiranës nuk i është përgjigjur ende kërkesës sonë për informacion.
Ndërkohë, Bashkia e Durrës sqaron se: “Nuk kemi pasur shqetësime për depozitimin e mbetjeve në Landfillin e Sharrës, as nuk kemi dijeni se Landfilli është duke u mbushur për mungesë kapaciteti mbajtës. Nuk kemi pasur raste të refuzimit të mbetjeve nga koncesionari, mbasi kemi qenë korrekt me likujdimin e situacioneve, sipas Akt-Marrveshjes së lidhur midis palëve”.
Faktoje.al nga burime brenda impiantit të trajtimit të mbetjeve në Sharrë mësoi se sasia e mbetjeve që vijnë nga bashkitë Tiranë, Vorë dhe Kavajë është e madhe, rreth 700 ton në ditë, dhe u është dashur t’i mbajnë disa ditë mbetjet në terren të hapur, deri në momentin që kanë krijuar zona të tjera.
Të njëjtat burime konfirmojnë se prej tre muajsh po operohet me mbivendosje të mbetjeve. Sipas tyre, kjo nënkupton se zonat e konsideruara “tampon” (të mbyllura), rihapen sërish dhe groposen mbetjet organike, pasi është bërë më parë trajtimi i mbetjeve bruto, duke ndarë materialet e riciklueshme, kryesisht plastikë.
Kompania është në emergjencë të plotë për shkak se vaskat e trajtimit të mbetjeve janë ezauruar duke ulur kapacitetin përpunues për shkak të mungesës së ambienteve. Vetë impianti është ndërtuar në atë mënyrë që trajtimi në këtë formë (ndarje e mbetjeve të riciklueshme dhe më pas groposje në vaska) të vijojë për një periudhë gjashtë vjeçare, sepse më pas presupozohej se do të vihej në funksion “inceneratori i ri”, i cili nuk ekziston.
Raporti i KLSH-së: 30% e buxhetit të Bashkisë Durrës shkon për menaxhimin e mbetjeve
Ndërkohë, një raport i KLSH për periudhën 2020-2023, publikuar në gusht të 2024 thekson se: “Bashkia Durrës gjatë menaxhimit të mbetjeve urbane nuk garanton qëndrueshmëri financiare të këtij procesi, pasi të ardhurat e krijuara për këtë qëllim nuk arrijnë të mbulojnë shpenzimet. Kjo situatë vjen si rrjedhojë e faktit se, Bashkia Durrës nuk ka arritur të mbledhë të gjitha të ardhurat e planifikuara nga tarifa e pastrimit”
Më tej, në këtë raport thuhet se 30% e buxhetit të Bashkisë Durrës shkon për menaxhimin e mbetjeve urbane.
“Megjithatë edhe nëse do të arrihej mbledhja e tyre në nivelin 100 %, përsëri nuk do të mund të mbuloheshin shpenzimet totale për menaxhimin e mbetjeve urbane në këtë bashki. Arsyeja kryesore e mos mbulimit të shpenzimeve është ndryshimi i venddepozitimit të tyre në landifillin e Sharrës. Kjo gjë ka rritur ndjeshëm peshën që zë menaxhimi i mbetjeve në buxhetin total të bashkisë. Rreth 1/3 ose rreth 30 % e buxhetit të Bashkisë së Durrësit shkon për menaxhimin e mbetjeve urbane, ndërkohë që referuar Kombeve të Bashkuara ky tregues duhet të jetë në nivelet 3-15 %”, nënvizon raporti.
