Pretendimi: Reuters mori miliona dollarë nga ushtria amerikane për të ndryshuar mendimin e publikut
Verdikti: Mungon konteksti
————————————————————
Një deklaratë e miliarderit Elon Musk lidhur me shpenzimet qeveritare të ShBA është raportuar në mënyrë jo-kritike nga një numër mediash dhe portalesh shqipfolëse.
Kujtojmë se Musk pranoi se një nga pretendimet e tij të mëparshme të se USAID kishte dhënë 50 milionë dollar për të dërguar prezervativë në Gaza ishte i rremë. “Disa nga gjërat që unë them do të jenë të pasakta dhe duhet të korrigjohen,” tha Musk, kur një gazetar i tha atij se historia e Gazës ishte e gabuar. Pavarësisht kësaj, disa media shqipfolëse vijojnë të raportojnë deklaratat e Musk si të mirëqena pa asnjë lloj konteksti apo verifikimi.
Më 13 shkurt 2025, Elon Musk postoi në Twitter: “Reuters u pagua me miliona dollarë nga qeveria amerikane për “mashtrim social në shkallë të gjerë”. Kjo është fjalë për fjalë ajo që thotë në porosinë e blerjes! Ata janë një mashtrim total. Thjesht uau.” Musk ka kritikuar edhe më parë agjencinë e lajmeve Reuters për mbulimin e sipërmarrjeve të tij të biznesit.
Si ‘provë’ për këtë pretendim, bashkangjitur postimit ishte një pamje nga faqja USASpending që tregonte se Shërbimi Special i Thomson Reuters (TRSS) ka marrë 9,147,532 dollarë për një program të “Mbrojtjes Aktive të Inxhinierisë Sociale (ASED)” dhe “Mashtrimit Social në shkallë të gjerë (LSD)”.
Pamjet në postim janë nga USAspending, baza e të dhënave e shpenzimeve të qeverisë federale të ShBA.
Kontrata në fjalë, e quajtur “Mbrojtja aktive e inxhinierisë sociale (ASED) Mashtrimi social në shkallë të gjerë (LSD),” filloi më 28 shtator 2018, gjatë administratës së parë të Donald Trump dhe përfundoi më 29 nëntor 2022, nën ish-presidentin Joe Biden. Ajo u dha nga Laboratori i Kërkimeve të Forcave Ajrore, pas një procesi tenderimi publik, dhe u financua nga Agjencia e Projekteve të Avancuara të Kërkimit të Mbrojtjes të Departamentit të Mbrojtjes (DARPA), e cila zhvillon teknologji të reja për ushtrinë. Pala e kontraktuar ishin Shërbimet Speciale të Thomson Reuters (TRSS).
Siç thuhet në faqen e internetit të TRSS, kompania synon të ndihmojë klientët “të zbusin rrezikun dhe të marrin vendime të informuara” përmes “teknologjive të avancuara dhe ekspertizës së thellë”. Në veçanti, TRSS ofron gjithashtu zgjidhje të bazuara në të dhëna për të punuar në mbrojtjen kundër sulmeve kibernetike të inxhinierisë sociale, një formë e kërcënimit kibernetik në të cilën njerëzit mashtrohen për të zbuluar informacione të ndjeshme.
TRSS, megjithatë, nuk ka asnjë lidhje me agjencinë e lajmeve Reuters. Të dy kompanitë janë pjesë e korporatës Thomson Reuters me qendër në Kanada, si një numër kompanish të tjera që operojnë në industri të ndryshme (nga ligji në tregti). Dy kompanitë kanë dy borde të ndara të drejtorëve dhe kanë dy zyra kryesore të ndryshme (njëra në Shtetet e Bashkuara, tjetra në Mbretërinë e Bashkuar). Vetë kreu i TRSS Steve Rubley konfirmoi se të dy kompanitë funksionojnë veçmas:
“Thomson Reuters Special Services (TRSS), LLC është një ent juridik i veçantë i SHBA-së i qeverisur nga një Bord Drejtues i pavarur, që operon në mënyrë të pavarur nga Reuters Neës. Diskursi publik i kohëve të fundit i ka ngatërruar këto entitete dhe ka përfaqësuar në mënyrë të pasaktë natyrën e biznesit midis TRSS dhe Departamentit të Mbrojtjes.
TRSS ka ofruar shërbime softuerike dhe informacioni për agjencitë qeveritare të SHBA nëpër administrata të njëpasnjëshme për dekada, për të ndihmuar në identifikimin dhe parandalimin e mashtrimit, mbështetjen e sigurisë publike dhe avancimin e drejtësisë.
Reuters Neës është ofruesi kryesor global i lajmeve të biznesit, financiare dhe botërore në përputhje me Parimet e Mirëbesimit të Thomson Reuters që drejtojnë redaksinë e saj. Marrëveshjet komerciale të Thomson Reuters, duke përfshirë marrëveshjet tregtare të Reuters Neës, nuk kanë asnjë ndikim ose ndikim në mbulimin editorial të Reuters.”
Kontrata gjithashtu nuk përfshinte një program për të mashtruar publikun, siç sugjerohet në postim. Siç shpjegohet nga Tabatha Thompson, një zëdhënëse për DARPA, dhe Chelsea Dietlin, një zëdhënëse për Departamentin e Mbrojtjes, TRSS u zgjodh në konkurrim për të testuar mbrojtjet e agjencisë amerikane kundër kërcënimeve të inxhinierisë sociale.
DARPA shpjegoi në faqen e saj të internetit se po kërkonte të zhvillonte teknologjinë për të “identifikuar, ndërprerë dhe hetuar automatikisht sulmet e inxhinierisë sociale.” Këto sulme quhen “inxhinieri sociale” sepse përpiqen të mashtrojnë ose “inxhinierojnë” njerëzit për të kryer e veprimeve të caktuara, si klikimi i linkeve dashakeqe, zbulimi i informacionit të ndjeshëm ose dhënia e parave.
Për shembull, një kundërshtar i huaj mund të ketë operativë që paraqiten në internet si interesa romantike tërheqëse për të joshur anëtarët e ushtrisë amerikane që t’u zbulojnë informacione ose t’u japin atyre akses në sisteme të ndjeshme. Ndërsa kërkonte oferta konkurruese në vitin 2017, Pentagoni përshkroi publikisht dëshirën e tij për të krijuar robotët e tij shumë të sofistikuar për të kuptuar se kush qëndron pas këtyre lloj sulmesh.
Një përshkrim programi i postuar në internet nga DARPA në 2017 shpjegoi se “teknologjia thelbësore që do të zhvillohet në këtë program është aftësia për të nxjerrë automatikisht informacion nga një kundërshtar dashakeq për të identifikuar, ndërprerë dhe hetuar sulmet e inxhinierisë sociale”. Në përshkrim thuhej se Mbrojtja Aktive e Inxhinierisë Sociale (ASED) “do ta bëjë këtë duke ndërmjetësuar komunikimet midis përdoruesve dhe sulmuesve të mundshëm me robotë që zbulojnë në mënyrë aktive sulmet dhe koordinojnë hetimet për të zbuluar identitetin e sulmuesit”.
Dokumenti thoshte se “kur zbulohet një sulm, programi ASED parashikon përdorimin e robotëve të automatizuar, virtualë, alter-ego për të koordinuar hetimin aktiv dhe gjurmimin e identitetit të sulmuesit”.
Kështu, Departamenti Amerikan i Mbrojtjes nuk i transferoi mbi 9 milionë dollarë agjencisë së lajmeve Reuters, por një kompanie informacioni dhe analitike që është pjesë e të njëjtit grup kompanish. Departamenti nuk pagoi për mashtrimin social në shkallë të gjerë të audiencës, por për një auditim të sistemeve të sigurisë së Pentagonit për të parandaluar sulmet kibernetike duke përdorur metoda të inxhinierisë sociale. Kjo kontratë u lidh në kulmin e mandatit të parë presidencial të Trump.
