Reklamat, IA dhe fenomeni “Zegjine Caushi” në zgjedhjet 2025

Gjetjet e raportit të BIRN nga monitorimi i rrjeteve sociale gjatë fushatës zgjedhore

12
Foto e marre nga LSA

Gjatë fushatës zgjedhore për zgjedhjet parlamentare të vitit 2025 në Shqipëri, komunikimi politik u mbështet fort në platformat Facebook dhe Instagram, ku drejtuesit politikë dhe kandidatët përdorën gjerësisht imazhe, video dhe reklama të sponsorizuara për të angazhuar votuesit dhe për të sulmuar kundërshtarët e tyre. 

Këto janë gjetjet kryesore të BIRN Albania në raportin e monitorimit të mediave sociale për zgjedhjet e fundit parlamentare. 

Gjatë 30 ditëve të fushatës zgjedhore… komunikimi politik u mbështet fort në platformat e Meta-s,” citon raporti, duke treguar qartë se beteja politike nuk është më në sheshet e qyteteve, por në feed-in e përdoruesve.

Raporti dokumenton 265,985 dollarë të shpenzuara në reklama politike, shumica prej tyre nga Aleanca për Shqipërinë Madhështore. Diferenca mes buxheteve të partive të mëdha dhe subjekteve të vogla ishte aq e thellë, saqë gara digjitale u përcaktua jo nga idetë, por nga kapaciteti për të blerë hapësirë.

Fushata në Facebook 

Facebook ishte terreni kryesor i aktivitetit politik. 136 kandidatë administruan faqe zyrtare, me një dominim të dukshëm të Partisë Socialiste, e cila publikoi 53.6% të përmbajtjes totale. Aleanca për Shqipërinë Madhështore arriti 40%, ndërsa partitë e tjera së bashku prodhuan vetëm pak më shumë se 6% të postimeve.

Kandidatët u mbështetën kryesisht te përmbajtja vizuale. 

59% postime standarde (tekst + imazh) dhe 41% video, formati që garanton shtrirje më të madhe dhe ndërveprime më të larta.

Raporti evidenton se përmbajtja e të gjitha subjekteve gjeneroi 7.5 milionë ndërveprime, ku Partia Socialiste kryesoi me 4.46 milionë (59.3%), e ndjekur nga Aleanca për Shqipërinë Madhështore me 2.61 milionë (34.6%). Partitë e vogla nuk shfaqen si faktor real, pjesa e tyre totale e ndërveprimeve është më pak se 6%.

Në nivel individual, pesë figurat më aktive dominuan hapësirën digjitale. Edi Rama gjeneroi 1.85 milion ndërveprime (24.5%), Sali Berisha 1.14 milion (15.1%), ndërsa mes tyre spikasin edhe Taulant Balla, Agron Shehaj dhe Belinda Balluku, të cilët kapën rreth 3% të ndërveprimeve secili.

Fushata në Instagram 

Nga ana tjetër edhe Instagram-i luajti një rol të rëndësishëm gjatë fushatës për zgjedhjet parlamentare. Kjo platformë u përdor masivisht për komunikim vizual dhe përmes videove të shkurtra (reels). Kandidatët e monitoruar nga BIRN përfaqësuan 388 llogari biznesi, me 22,723 postime totale. 53% e tyre ishin video, pjesa tjetër postime statike ose karusel. 

Partia Socialiste prodhoi 11,203 postime (49.3%), Aleanca për Shqipërinë Madhështore 8,302 (36.5%), dhe partitë e tjera ishin pothuajse të padukshme. Përmbajtja e publikuar gjeneroi 8.3 milionë ndërveprime, ku PS përbënte 55.6% dhe Aleanca 32.5%. 

Në nivel figurash, Edi Rama mbeti kryesor me mbi 1.5 milion ndërveprime, i ndjekur nga Sali Berisha me 922,539 ndërveprime. Pas tyre, Belinda Balluku, Agron Shehaj dhe Zegjine Caushi, e vetmja grua jo ministre mes pesë më të angazhuarve, siguruan respektivisht 380,086, 343,692 dhe 178,216 ndërveprime. 

Palët e treta, laboratorët e padukshëm të propagandës

Në një pjesë të rëndësishme të raportit, BIRN evidenton një numër të lartë faqesh anonime. “58 faqe të palëve të treta” promovuan ose sulmuan kandidatë pa asnjë shenjë transparence mbi pronësinë apo financimin. 

Për publikun, këto faqe duken si portale të pavarura; në praktikë, ato janë pjesë e rrjetit të koordinuar të fushatave politike.

Në shumë raste, ato përdorin profile false, “bot-e” për të gjeneruar ndërveprime, apo video të prodhuara me IA që shtyjnë narrativën e radhës. Kjo krijon një realitet paralel, ku përmbajtja anonime ka të njëjtën peshë me komunikimin zyrtar.